Update plenair debat modernisering mensenhandel: een historisch moment, maar onze strijd is nog niet klaar

Gisteren vond het plenaire debat plaats over het Wetsvoorstel modernisering en uitbreiding strafbaarstelling mensenhandel. Een belangrijke dag – niet alleen voor de rechtsstaat, maar ook voor de meisjes en vrouwen voor wie wij elke dag strijden. Vrouwen die door huwelijksdwang, uitbuiting en opsluiting hun vrijheid, veiligheid en rechten zijn kwijtgeraakt. Vrouwen die wij de afgelopen jaren met hart, ziel en tranen hebben bijgestaan.Voor Femmes for Freedom is dit wetsvoorstel historisch. Maar zolang niet alle vormen van uitbuiting worden erkend én aangepakt, blijven wij bezorgd én strijdbaar.

Waarom is dit wetsvoorstel belangrijk voor onze strijd?

Deze wet is voor ons veel meer dan een technische aanpassing van het strafrecht. Ze raakt aan de kern van onze missie: het zichtbaar maken van onzichtbaar onrecht, en het afdwingen van erkenning, bescherming en gerechtigheid voor meisjes en vrouwen die systematisch worden uitgebuit, vernederd en buitengesloten. En voor de vrouwen voor wie wij elke dag strijden – vrouwen die we de afgelopen jaren met hart, ziel en tranen hebben bijgestaan. Omdat huwelijksdwang in het nieuwe wetsvoorstel wordt erkend als moderne slavernij. Maar we grijpen de plenaire behandeling ook aan om te strijden voor vormen van onderdrukking die nog ontbreken in het wetsvoorstel:

1. 1. Huwelijkse uitbuiting in Nederland
      Deze vorm van uitbuiting wordt nog niet als mensenhandel erkend in de wet. Het gaat om vrouwen die in hun huwelijk of relatie worden opgesloten, vernederd, geïsoleerd en tot huisslaaf gemaakt. Zij worden zelden als slachtoffer van mensenhandel erkend. Deze structurele blinde vlek moet worden doorbroken – en dit wetsvoorstel biedt die kans.
   2. Transnationale huwelijkse uitbuiting
      Ook deze vorm wordt nog niet wettelijk erkend. Het betreft Nederlandse mannen die in het buitenland trouwen en hun buitenlandse vrouw onderbrengen of opsluiten bij familieleden die haar uitbuiten. Dit komt vaker voor dan men denkt – en deze vrouwen staan er volledig alleen voor.
      FFF vindt dat ook deze praktijk erkend moet worden als mensenhandel. De overheid moet beleid ontwikkelen voor preventie, signalering, consulaire en juridische ondersteuning van deze vrouwen.
      Wij verzoeken de regering bovendien om op ambassades en consulaten toegankelijke voorlichting te bieden over rechten, risico’s en hulp bij huwelijkse uitbuiting.
   3. De dochterregeling voor verdwenen meisjes en vrouwen
      Talloze meisjes zijn als kind of jongvolwassene uit Nederland weggevoerd, uitgehuwelijkt en jarenlang opgesloten in het buitenland. Ze zijn hun verblijfsrecht en zelfs hun Nederlanderschap kwijtgeraakt – zonder dat iemand naar ze omkeek. Ze zijn door iedereen in de steek gelaten. Voor deze vrouwen pleiten wij voor de dochterregeling, zodat zij, als zij dat willen, kunnen terugkeren en hun verblijfsrecht en Nederlanderschap kunnen terugkrijgen.Nu kunnen de Nederlandse overheid en hulpverlening zich blijven beroepen op het argument dat de wet hen niets toestaat. Deze regeling moet daar een einde aan maken.

Wat is er bereikt?

1. Huwelijkse uitbuiting wordt strafbaar
   Dankzij het amendement van Ruud Verkuijlen (VVD) komt er een expliciete strafbaarstelling van huwelijkse uitbuiting als mensenhandel. De erkenning wordt gesteund door Michiel van Nispen (SP), Diederik Boomsma (NSC), Mirjam Bikker en Don Ceder (ChristenUnie). Voor alle vrouwen in Nederland die jarenlang hun verhaal niet mochten doen, is dit een historische doorbraak. Nederland wordt het eerste land ter wereld dat deze vorm van uitbuiting wettelijk erkent. Slachtoffers kunnen zich voortaan op het recht beroepen – in plaats van in stilte te lijden. Dit is normstellend: wat jarenlang werd weggekeken, wordt nu benoemd, erkend en aangepakt.
2. Ook transnationale huwelijkse uitbuiting wordt strafbaar
   Wie een vrouw in het buitenland uitbuit – door haar tot huisslaaf te maken, op te sluiten of financieel uit te knijpen – zal straks vervolgd kunnen worden. Zelfs als het slachtoffer geen Nederlands paspoort heeft en de uitbuiting buiten Nederland plaatsvond. Deze uitbreiding van de straf jurisdictie is een doorbraak, mede dankzij de vasthoudende inzet van Diederik Boomsma (NSC). De motie wordt gesteund door Michiel van Nispen (SP), Ruud Verkuijlen (VVD) en Don Ceder (CU).

Maar onze zorgen blijven: dringende oproep aan de politiek en in het bijzonder de VVD 

De motie van Michiel van Nispen (SP) en Diederik Boomsma (NSC) voor de dochterregeling – voor Nederlandse vrouwen die hun Nederlanderschap verloren door huwelijksdwang – is nog onzeker. Er is nog geen politieke meerderheid.

Wij roepen de Tweede Kamer,en in het bijzonder de VVD, met klem op:
Laat deze vrouwen niet opnieuw vallen. Sta op voor vrijheid, voor rechtsgelijkheid, voor rechtvaardigheid. Deze regeling is geen uitzondering, geen gunst. Het is precies waar liberale principes over gaan: zelfbeschikking en bescherming tegen onderdrukking. Ze sluit aan op een lange lijn van VVD-beleid: van wetgeving en structurele  steun aan hulpverlening ,amendementen, initiatiefnota’s, het eigen verkiezingsprogramma en  ferme uitspraken tegen huwelijksdwang en eergeweld. In het eerder aangenomen amendement van voormalig VVD-Kamerlid Han ten Broeke staat bovendien expliciet dat de verdwenen meisjes en vrouwen opgespoord moeten worden. Derhalve hopen en verwachten wij dat de VVD ook nu pal staat voor deze groep, en de dochterregeling steunt. De dochterregeling is geen cadeau. Ze is de erkenning van wat deze meisjes en vrouwen is aangedaan. Het gaat over rechtvaardigheid – en daar hoort elke liberaal voor te staan.

Deze regeling is hard nodig, omdat nu eindelijk erkend moet worden wat jarenlang is genegeerd. 

• Vrouwen die in Nederland zijn geboren en opgegroeid, zijn onder dwang uitgehuwelijkt of achtergelaten, en vervolgens jarenlang vastgehouden in het buitenland. Tijdens die gedwongen afwezigheid zijn zij hun Nederlanderschap kwijtgeraakt, terwijl de Nederlandse staat had moeten ingrijpen, op grond van internationale mensenrechtenverdragen zoals het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (ERVM) en het VN-Vrouwenverdrag. 
• Waarom zijn zij hun Nederlanderschap verloren? Omdat ze ‘te lang weg’ zouden zijn geweest. Dat krijgen ze te horen wanneer ze,  na jaren van opsluiting, eindelijk hulp kunnen zoeken bij een ambassade of het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating. Dit bureaucratische argument is gebaseerd op wetgeving die hun situatie niet erkent, en feitelijk discrimineert.
• Deze vrouwen zijn geen vreemdelingen, geen asielzoekers en zeker geen IS-gangers. Het zijn Nederlandse vrouwen, geboren en getogen, die keihard zijn gestraft door hun eigen familie, omdat ze een eigen leven wilden leiden. Omdat ze hun eigen keuzes wilden maken. Omdat ze zich niet voegden aan de opgelegde norm.
• Ze zijn onzichtbaar gemaakt door ouders die ervan uitgingen dat niemand het zou merken. En als er al iemand iets zei, kon het worden weggewuifd met: “Dit is maar één verhaal.” 
• Deze extreme vorm van geweld tegen vrouwen die zich uit in uithuwelijking en achterlating, overkomt meisjes uit Urk niet. Dit overkomt meisjes met een migratieachtergrond, omdat de overheid jarenlang wegkeek.

Als de Kamer eerder wél stemde vóór de motie van Henri Bontenbal (CDA) om Surinamers met verlies van Nederlanderschap te helpen, dan verdient deze groep vrouwen dezelfde solidariteit van de Nederlandse politiek. Op 10 juni stemt de Tweede Kamer over de motie voor de dochterregeling. Dat is het moment om fouten uit het verleden recht te zetten. Wij vragen de Kamer: spreek u uit. Voor rechtsgelijkheid. Voor vrouwenrechten. Voor herstel. Voor de dochterregeling.